Het maken van een keuze is een proces. Het proces doorloopt een aantal fasen die zowel bewust als onbewust doorlopen worden. Elke fase heeft zijn eigen kenmerken.
Het keuzeproces van uw zoon of dochter bestaat over het idealiter uit vijf stappen: 'signaleren', 'oriënteren', 'verkennen', 'verdiepen', en 'de knoop doorhakken'. Soms worden deze stappen herhaald voordat de definitieve (studie)keuze kan worden gemaakt. Verschillende activiteiten en vragen passen bij elke fasen. Door het stellen van de juiste vragen en het stimuleren van het deelnemen aan activiteiten helpt u uw kind om verder te komen in dit proces.
1e Fase: bewustwording/signaal
Help, ik moet kiezen! Uw zoon of dochter wordt bewust van het feit dat er een keuze moet worden gemaakt. Deze bewustwording gaat soms gepaard met uitstellen en ontkennen, het is echter essentieel dat uw zoon of dochter het keuzeproces opstart. Tijdens de lessen wordt er met uw zoon of dochter gesproken over dit thema, ook u kunt dit doen.
Passende vragen tijdens deze fase:
- Wat wilde je vroeger altijd worden?
- Ken je mensen in het eindexamenjaar die al bezig zijn met kiezen? Wat vind je daarvan?
- Hoe lijkt het je om straks een keuze te gaan maken?
2e Fase: oriënteren
Het Rythovius College organiseert verschillende activiteiten die deze oriënterende fase stimuleren. Door middel van projecten, excursies en opdrachten ontdekt uw zoon of dochter welke onderwerpen hem of haar boeien of juist vervelen.
Sommige jongvolwassenen hebben een spiegel nodig om te ontdekken wat ze echt leuk vinden en waar hun talenten liggen. Praat hierover met uw kind. Praat ook met de mentor van uw kind.
Passende vragen tijdens deze fase:
- Wie heeft volgens jou een leuke baan?
- Wat heb je tot nu toe gedaan om informatie te verzamelen?
- Ik merk dat je enthousiast bent over…
- Je bent volgens mij hartstikke goed in…
- Waar heb je het meeste aan gehad?
- Zat er informatie bij die je nieuwsgierig gemaakt heeft?
- Wat ga je de komende tijd doen om nog meer te weten te komen?
- Welke vakken uit je profiel zou je later in je studie terug willen laten komen?
- Wie zijn voorbeelden voor jou?
3e fase: verkennen
Welke sector spreekt mij aan? En welke opleidingen bestaan er binnen deze sector? Uw zoon of dochter gaat aan de slag met het verkennen van verschillende studies. Aan de hand van verschillende opdrachten leert uw zoon of dochter hoe en waar informatie kan worden verkregen over de verschillende opleidingen. Ga met uw zoon of dochter de dialoog aan door 'open vragen' te stellen. Maak deze gesprekjes niet te zwaar. De beste gesprekken heb je tussendoor in de auto, tijdens een wandeling of het koken.
Passende vragen tijdens deze fase:
- Wat heb je de afgelopen tijd gedaan?
- Wat heb je eigenlijk op school al gedaan aan keuzebegeleiding?
- Wat heb je al verzameld in je portfolio?
- Wat vind je van...?
- Wat heb je zoal gevonden?
- Wat zouden jouw vrienden/vriendinnen jou zien doen later?
- Waar heb je het meeste aan gehad?
- Hebben je vrienden/familileden/kennissen wel eens gezegd wat ze bij je vinden passen? Wat is je hiervan het meeste bijgebleven?
- Zat er informatie bij die je nieuwsgierig gemaakt heeft?
- Zit je voor je gevoel op ‘de goede weg’, met je LOB-traject?
- Met wie zou je in gesprek kunnen/ willen gaan die je verder kan helpen?
4e fase: verdiepen
Open dagen bezoeken van verschillende onderwijsinstellingen is belangrijk. Uw zoon of dochter ontmoet hier studenten en docenten en kan zo ontdekken wat de studie inhoudt en of de sfeer bij hem of haar past.
Probeer het deelnemen aan open dagen bij uw zoon of dochter te stimuleren. Op het Rythovius College kan uw zoon of dochter verlof krijgen voor het deelnemen aan LOB-activiteiten. Bereid met uw zoon of dochter een open dag voor: 'wat zijn je verwachtingen?', 'welke vragen wil je gaan stellen?'. Na het bezoek van een open dag is het belangrijk om samen met uw zoon of dochter uit te zoeken wat het bezoek uw zoon of dochter heeft opgeleverd. Als de open dag positief ervaren is, is een meeloopdag of proefstuderen een logische vervolgstap. Universiteiten, Hogescholen en mbo’s organiseren veel activiteiten voor onze leerlingen.
Passende vragen tijdens deze fase:
- Welke vragen heb je gesteld en wat waren de antwoorden?
- Wie heb je gesproken tijdens de open dag?
- Zit er een opleiding bij die jouw voorkeur heeft? Kun je aangeven waarom?
- Wat is je het meeste bijgebleven van de open dag?
- Waar heb je het meeste aan gehad?
- Zit je voor je gevoel op ‘de goede weg’, met je LOB-traject?
- Wie zijn in jouw leven belangrijke raadgevers? Wat zeggen zijn? Ben je het daarmee eens?
- Wat ga je de komende weken doen om je nog meer te verdiepen in je keuze?
5e fase: de knoop doorhakken
Meeloopdagen of proefstuderen helpen uw kind een beslissing te nemen. Uw zoon of dochter loopt mee met studenten, individueel of met een groepje. Op de eerdergenoemde meeloopdag is uw zoon of dochter 'een dagje student'. Het is belangrijk dat uw zoon of dochter dit ervaart en goed doorvraagt zodat hij of zij een goed beeld krijgt van het studentenleven.
U kunt deze meeloopdagen of proefstuderen stimuleren. Vraag na afloop 'wat heeft de meeloopdag je opgeleverd?' en 'hoe was het om een dagje student te zijn?'.
Deze fase roept bij de meeste leerlingen 'keuzestress' op. Deze stress uit zich vaak in vragen als, 'wil ik dit wel de rest van mijn leven doen?, 'heb ik wel alle mogelijke opties onderzocht?', 'wat als ik het straks niet leuk vind?'. Iedereen gaat op een eigen manier om met het maken van keuzes. Soms is het goed om met je kind te praten over 'de moeilijkheid van kiezen', 'iets spannend vinden', 'knopen doorhakken in het leven', in plaats van nog meer opleidingen te onderzoeken.
Passende vragen tijdens deze fase:
- Past de opleiding van je keuze volgens jou ook goed bij je interesses en kwaliteiten?
- Wat kun je doen om je nog zekerder te maken over je keuze, om je keuze te bevestigen?
- Ik merk dat je blijft twijfelen, hoe zie je dat zelf?
- Wat heeft de meeloopdag je opgeleverd?
- Hoe was het om een dagje student te zijn?
- Wie zijn in jouw leven belangrijke raadgevers? Wat zeggen zij? Ben je het daarmee eens?
- Wat ga je de komende weken doen om er voor te zorgen dat je een knoop door kunt gaan hakken?
- Voelt de keuze goed?